16 CIEKAWOSTEK O NIEZWYKŁYM POZNANIAKU I NIEDOSZŁYM KOSMONAUCIE, ZENONIE JANKOWSKIM

Ilu z Was słyszało o Mirosławie Hermaszewskim? A ilu o nie mniej zdolnym, inteligentnym i wytrwałym Zenonie Jankowskim, który szedł łeb w łeb z Hermaszewskim? Oboje przeszli mordercze treningi i dotarli do tego samego etapu. Ale to grymas losu zdecydował o tym, który z nich poleci wyżej. 

Zenon Jankowski to pilot Wojska Polskiego i niedoszły kosmonauta przygotowywany do misji w ramach radzieckiego programu Interkosmos. Po pokonaniu wraz z Hermaszewskim dziesiątek rywali, zostali podzieleni na 2 polsko-radzieckie obozy: Zenon Jankowski i Walerij Kubasow oraz Mirosław Hermaszewski i Piotr Klimuk.  

Wielu specjalistów i kosmicznych miłośników zadaje sobie od lat pytanie: dlaczego to właśnie Hermaszewski wygrał ten wyścig, mimo podobnych wyników?

To jedno z pytań, na które najprawdopodobniej nigdy nie znajdziemy jednoznacznej odpowiedzi.  Możemy szukać poszlak i wskazówek, ale one doprowadzą nas tylko do domysłów. Mówi się, że Hermaszewski bardziej odpowiadał sylwetce "bohatera narodowego". Mężczyzna pochodzi bowiem z szanowanej rodziny, która od lat poświęcała się w walce o ojczyznę. 

Piotr Klimuk był pilotem wojskowym, a Walerij Kubasow, inżynierem. Zestawienie z cywilem obniżało szanse Jankowskiego na lot w Kosmos. Poza tym Hermaszewski został otoczony większą przychylnością generała Józefa Jaruzelskiego, niż Jankowski. 

Mimo wszystko, Zenon Jankowski został niesłusznie zapomniany, tak jak zapominani są Buzz Aldrin i Michael Collins przy Neilu Armstrongu. 

Tym artykułem chciałam zainteresować Was sylwetką wybitnego Poznaniaka, który marzył, by zobaczyć planetę z większej wysokości, niż umożliwiają to samoloty.

#1

Zenon Jankowski uczęszczał do III LO w Poznaniu, które cieszy się dobrą renomą wśród Poznaniaków. W 2020 roku szkoła ta uplasowała się na 6. miejscu w rankingu najlepszych liceów stolicy Wielkopolski. W 1978 roku Jankowski otrzymał od szkoły list gratulacyjny związany z lotem w Kosmos Hermaszewskiego u boku radzieckiego kosmonauty. 

#2

Poznaniak początkowo chciał studiować leśnictwo. Do oficerskiej szkoły lotniczej wstąpił jednak za namową przyjaciela z dzieciństwa. 

 

#3

Mężczyzna uprawiał przez wiele lat szermierkę i lekkoatletykę. 

#4

Służył w wojsku przez 35 lat.

#5

Matka Jankowskiego wspominała, że jej syn jako dziecko był poważny i często poddawał się refleksjom, co bardzo różniło go od rówieśników.

#6

Podczas wstępnej selekcji do korpusu astronautów, Jankowski rywalizował z 70 innymi pilotami samolotów odrzutowych. 

#7

Spośród 5 najlepszych Polaków wytypowanych do rywalizacji o posadę kosmonauty, Jankowski był najstarszy. 

#8

Ogromną zaletą Jankowskiego była umiejętność pilotowania SU-20 ze zmienną geometrią skrzydeł. Na szkolenia został wysłany w 1976 roku, gdy niewielu pilotów otrzymało taką szansę. 

#9

Gdy pilot zorientował się, że szanse pomiędzy nim, a Hermaszewskim nie są równe, chciał opuścić rywalizację, ale na taką decyzję było już za późno.

#10 

Jankowski dowiedział się, że nie poleci w Kosmos 2 dni przed startem.

#11

Mężczyzna zasiadł na stanowisku konsultanta kierownika lotu, w którym wziął udział Hermaszewski.

#12

Poznaniak wyjaśnia, że nie czuł dużego żalu, a przy tym, zgodnie z lotniczym zwyczajem, trzymał kciuki, by lot Hermaszewskiego i Klimuka odbył się bez zakłóceń. Białoruski kosmonauta, Piotr Klimuk, w swojej książce "Szturm na nieważkość", napomknął, że astronauci nie mogą być zazdrośni o to, że nie zostali wytypowani do danego lotu kosmicznego. Może się bowiem okazać, że ich umiejętności i predyspozycje będą przydatne do innej misji kosmicznej.

#13

Do samego końca nie wiedziano, który z Polaków poleci w Kosmos. W związku z tym przygotowano znaczki pocztowe zarówno z podobizną Jankowskiego, jak i Hermaszewskiego. Nakazano, by po podjęciu decyzji, zniszczyć znaczki z podobizną "rywala". Mimo to wciąż można nabyć w celach kolekcjonerskich znaczki, na których utrwalono Jankowskiego. Nie jest to oczywiście łatwe zadanie. 

#14

Jankowski posiada odznakę skoczka spadochronowego. 

#15

Po zrealizowaniu swojej części zadania w ramach programu Interkosmos, niechętnie wypuszczono Jankowskiego z powrotem do Polski. Pilot dostał ofertę pozostania w Moskwie na studiach w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. K. J. Woroszyłowa. Poznaniak odmówił. 

#16

Pilot obecnie przebywa na emeryturze, mieszkając w małym mieście pod Poznaniem, w Luboniu. 

Niełatwo znaleźć o tym Poznaniaku rzetelne informacje. Po części może wynikać to z wieloletniej niechęci Jankowskiego do udzielania wywiadów odnośnie swojej kosmicznej przygody. Póki co pozostaje nam życzyć emerytowanemu pilotowi wiele zdrowia i spokojnego odpoczynku. 

Z czego korzystałam pisząc artykuł:

Ranking Liceów Poznań 2020, waszaedukacja.pl

Kalendarium ważniejszych wydarzeń po 1945 roku, lo3.edu.pl

F. Czekała, "Miasto nie do Poznania", Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2017

P. Klimuk, "Szturm na nieważkość", Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1983

Related Items kosmos