ROZWÓJ MOTORYZACJI W WIELKIEJ BRYTANII

Dam sobie rękę uciąć, że każda osoba, która czyta ten artykuł jest w stanie podać choć jedną brytyjską firmę motoryzacyjną. Bentley, Jaguar, Rolls Royce, Aston Martin i wiele innych. Choć przez pierwsze lata czterokołowe pojazdy na wyspie rozwijały się wolniej, niż w pozostałych krajach Europy, powstałe tam maszyny podbiły serca ludzi na dobre. 

Ile państw, tyle początków motoryzacji. W każdym kraju historia aut wygląda kompletnie inaczej, co uzależnione jest od wielu czynników: dróg naturalnych, odległości między ważnymi miastami, reakcji społeczeństwa.

W połowie XIX wieku nałożono na pojazdy ograniczenie: przed każdym z nich musiał iść człowiek z czerwoną chorągiewką ostrzegawczą. Pozwalało to maszynom na osiągnięcie maksymalnej prędkości 6,5 km/h. Dopiero pod koniec XIX wieku zdjęto tę barierę, dzięki czemu samochody poruszały się z szybkością 20 km/h. 

Zważając na te osiągi i fakt, że produkcja rodzimych aut nie rozwijała się prężnie, więc chętniej sprowadzano je zza granicy, niż budowano, niekoniecznie można się było spodziewać, iż brytyjskie auta staną się rekordzistami. Przecież pierwsze samochody Wielkiej Brytanii poruszały się tempem szybkiego marszu!

Jednym z najszybszych aut wyspy był Jaguar XK 120, który zaprezentowano w 1948 roku. Model jak na swe czasy był tak szybki, że niektórzy nie wierzyli w jego prezentację. Przeciętne pojazdy potrafiły wówczas osiągnąć 140-150 km/h, a nowa maszyna mogła rozpędzić się nawet do ponad 200 km/h! Kolejny rekordzista to McLaren F1, który jako pierwszy na świecie samochód produkcyjny rozpędził się w 1998 roku do 386 km/h.

Angielskie pojazdy były oparte na projektach francuskich i niemieckich. Ponadto rozkwitał import maszyn z innych państw Europy. Wiele przedsiębiorstw w Wielkiej Brytanii założono jako odpowiedniki zagranicznych firm. W taki sposób w 1911 roku zbudowano w Manchesterze fabrykę Forda, gdzie produkowano auta inspirując się amerykańskim pierwowzorem. 

Powolny rozwój motoryzacji w Wielkiej Brytanii spowodowany był niesprzyjającą infrastrukturą, czyli wąskimi i krętymi drogami. Nie zabrakło jednak śmiałków, którzy zainteresowali się czterokołowymi pojazdami. Przedsiębiorstwami rozpoczynającymi ekspansję na nowym terenie były te, które tworzyły rowery, a w tym m.in. Clyde, Swift i Rover. Wiele firm wchodzących na rynek motoryzacyjny zajmowało się ówcześnie innymi projektami. Fabryka Ashley przerabiała tworzywa sztuczne, Wilkinson Sword wypuszczała żyletki, a Bentall tworzyła maszyny rolnicze. 

Wiele rodzimych firm funkcjonowało dość krótko i nie zdołało się zapisać w umysłach ludzi tak trwale jak choćby Mini czy Bentley. Atalanta Motors produkująca samochody z charakterystyczną literką X z owalnych rur na podwoziu działała 3 lata. Przedsiębiorstwo Ascot pracowało w latach 1928-1930. Badminton będący angielsko-francuską mieszanką produkował auta z czterocylindrowym silnikiem zaledwie przez rok. Przedsiębiorstwo Meteor tworzył przez 2 lata pojazdy z napędem łańcuchowym. Do 1922 roku na rynku działały 183 brytyjskie firmy motoryzacyjne. Choć wielu chciało spróbować swoich sił, na rynku zostali tylko najsilniejsi gracze, w tym m.in. Austin. Do roku 1929 na rynku pozostało 58 firm. 

Jakie przedsiębiorstwa są warte wzmianki? 

• Bergius Car & Engine Company: firma specjalizująca się w produkcji silników okrętowych stworzyła przez 2 lata 14 aut ochrzczonych jako Kelvin. 
• B. Thompson & Co. Ltd.: odlewnia pomników postanowiła nazwać Achillesem auta, które były produkowane pod ich skrzydłami w latach 1903-1908.
• Aston Martin: firma, która zawsze wypuszczała auta doskonałej jakości i jest znana nawet przez motoryzacyjnych laików borykała się z wieloma problemami finansowymi. Choć na rynku pojawiła się już w 1913 roku, to seryjną produkcję samochodów zaczęła 9 lat później. Dopiero David Brown, producent traktorów, postawił na nogi sytuację pieniężną przedsiębiorstwa. 
• Bentley: niemal od razu podbił serca odbiorców! Pojazd skonstruowany przez Waltera Owena Bentley'a mimo wysokiej ceny był bardzo pożądany wśród miłośników motoryzacji. Od 1931 roku koncern należy do Rolls-Royce'a. 
• Jaguar: swoje początki sięga 1922 roku, gdy Wiliam Lyons otworzył niewielki zakład zajmujący się produkcją bocznych wózków do motocykli. W zakładzie tym tworzono również karoserię dla... Austina! 

Z czym kojarzą Wam się brytyjskie auta? Moje myśli rwą ku elegancji, oldtimerom i klasykom. Anglia jest stolicą zabytkowych pojazdów z wieloma muzeami, w których zasiadają niezastąpione cuda podbijające sto lat temu szosy. 

Z czego korzystałam tworząc artykuł:

H. Linz i H. Schrader, "Wielka encyklopedia samochodów", RES Polonia, Łódź 1992

History of the UK Motor Industry, autolinkspro.com [dostęp: 09.06.2020]

A. Segal, A brief history of car manufacturing in Britain, insurethegap.com [dostęp: 09.06.2020]

Related Items samochód