North American X-15 zasłynął na arenie międzynarodowej jako najszybszy samolot rakietowy. Jakie prędkości mógł rozwijać? Co wyróżniało go spośród innych maszyn? I dlaczego ktoś przypłacił życiem w powietrzu? Sprawdźcie poniżej, jak bardzo samolot ten wsławił się w dziedzinę lotnictwa i astronautyki!
 |
| Silnik XLR-99 Źródło: sploid.gizmodo.com |
#1
Największa prędkość jaką rozwinął X-15 pozwoliłaby mu na pokonanie 2 najdalej wysuniętych punktów w Polsce (trasa: Jastrzębia Góra- Opołonek) w ciągu 8 minut.
#2
7 lotów tym samolotem wykonał Neil Armstrong.
#2
7 lotów tym samolotem wykonał Neil Armstrong.
#3
Statek powietrzny wznosił się 18 tys. metrów na minutę.
#4
Jest 30 razy lżejszy od największego na świecie samolotu- An- 225 Mrija.
#5
Trzema egzemplarzami X-15 wykonano 199 lotów.
Statek powietrzny wznosił się 18 tys. metrów na minutę.
#4
Jest 30 razy lżejszy od największego na świecie samolotu- An- 225 Mrija.
#5
Trzema egzemplarzami X-15 wykonano 199 lotów.
#6
X-15 mogły wykonywać loty suborbitalne.
#7
Największa osiągnięta prędkość przez samolot jest niewiele mniejsza od prędkości dźwięku rozchodzącego się w ołowiu.
#8
Od daty oblotu maszyny minęło 57 lat.
#9
North American X-15 jest 5 razy krótszy od Airbusa A340.
#10
Załogę samolotu stanowi 1 pilot.
 |
| Źródło: NASA |
#11
Jednym z ważniejszych elementów samolotu był Inconel-X (stop chromu, żelaza, niklu), który nadał maszynie czarną barwę.
#12
W najprostszej wersji X-15, paliwo stanowiło 2/3 jego masy.
#13
North American, czyli firma, która stworzyła omawiany dzisiaj samolot, jest obecnie częścią Boeinga.
#14
Kokpit maszyny wypełniony był azotem, który zapobiegał pożarom i chłodził statek powietrzny. Co ciekawe- jeśli ktoś długotrwale wdycha tę substancję, tracił przytomność. Osoba, która pilotowała maszynę musiała więc być ubrana w skafander ciśnieniowy.
#15
X-15 pełnił służbę przez zaledwie 9 lat.
#16
Najwięcej lotów samolotem wykonał Robert A. Rushwort- 34.
#17
Michael J. Adams był jednym z pilotów X-15. Samolot, którym sterował, wpadł w korkociąg i rozpadł się. Mężczyzna zginął.
#18
Zarządzający mieli w planach wykonanie dwusetnego lotu maszyną. Zaniechali jednak pomysłu, gdy musieli 6 razy odłożyć jej start z powodu problemów technicznych.
#19
#19
Osoby, które kierowały X-15 nie były wybierane przypadkowo. Grupę szczęśliwców stanowili mężczyźni będący najlepszymi pilotami z organizacji NASA, USAF i US Navy.
#20
12 pilotów zasiadło za sterami X-15.
#20
12 pilotów zasiadło za sterami X-15.
 |
| Źródło: sploid.gizmodo.com |
#21
Mimo, iż loty trwały kilkanaście minut, były to niezwykle trudne doświadczenia.
#22
Podczas hamowania, ciało pilota było 5-6 razy cięższe, niż normalnie. Spowodowane jest to działającym przeciążeniem.
#23
X-15 pobijał także rekordy wysokości lotu.
#24
Maszyna osiąga pułap 108 km powyżej powierzchni Ziemi. Umownie przyjmuje się natomiast, że lot kosmiczny rozpoczyna się, gdy dany statek wzbije się na wysokość powyżej 100 km.
#25
Rekord ten jednak został pobity 41 lat później przez prywatny samolot przedsiębiorstwa SpaceShipOne. Maszyna wzniosła się ponad 12 tysięcy metrów wyżej od poprzednika.
#26
Samolot Boeing B-52 był samolotem-matką dla X-15, co oznacza, że wynosił go w powietrze.
#27
Innym astronautą, który zasiadł za sterami X-15 był Joe Engle (pracował dla NASA).
#28
Samolot jest prawie 13 razy niższy od Titanica.
#29
Każdy lot North American X-15 wymagał towarzystwa wcześniej wspomnianego B-52, ekip ratowniczych, śmigłowców i samolotów pościgowych.
#30
Silniki napędzały samolot wyłącznie przez pierwsze 80- 120 sekund lotu.
 |
| Bill Dana Źródło: sploid.gizmodo.com |
#31
Piloci X-15 zebrali dane dla ponad 765 raportów badawczych.
#32
Druga wersja X-15 pojawiła się 5 lat po wprowadzeniu pioniera.
#33
Samolot- matka opuszczał wytwór North American na wysokości ponad 13 tysięcy metrów.
#34
Tętno pilotów z X-15 w trakcie lotu było ponad 2 razy wyższe, niż u normalnego człowieka.
#35
Samoloty były wyposażone w fotele wyrzutowe, jednak nie były one wykorzystane w trakcie trwania programu.
#36
Spośród 199 lotów, tylko 2 zakończyły się nieszczęśliwie.
#37
Prawie połowa lotów była wykonana przez pilotów NASA.
#38
Największą prędkość za pomocą X-15 osiągnął pilot USAF- William J. Knight.(7274 km/h)
#39
W nosie i na skrzydłach samolotów umieszczono silniki rakietowe, które umożliwiały utrzymanie stabilności, gdy maszyna wylatywała z atmosfery.
#40
Statki powietrzne wykorzystywane w programie miały lądować w wysuszonym jeziorze na terenie Bazy Sił Powietrznych Edwards.
#41
Jednym z dwóch głównych celi stworzenia X-15 było osiągnięcie prędkości 6 machów, czyli 7 350 km/h.
#42
Drugim celem była realizacja lotu na wysokości 76 200 metrów.
#43
W historii lotnictwa nie zdarzyło się sporządzić tak wielu badań, jak w przypadku X-15.
#44
Łączny czas spędzony przez samoloty w powietrzu wynosi 30 godzin, 13 minut i 49.2 sekund.
#45
Pierwsza wersja X-15 jest obecnie eksponatem w Narodowym Muzeum Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej. Placówka ta mieści się w Waszyngtonie.
#46
Wcześniej wspomiana maszyna usytuowana jest tuż obok samolotu braci Wright. (Pierwszego samolotu, który wzbił się w powietrze)
Piloci X-15 zebrali dane dla ponad 765 raportów badawczych.
#32
Druga wersja X-15 pojawiła się 5 lat po wprowadzeniu pioniera.
#33
Samolot- matka opuszczał wytwór North American na wysokości ponad 13 tysięcy metrów.
#34
Tętno pilotów z X-15 w trakcie lotu było ponad 2 razy wyższe, niż u normalnego człowieka.
#35
Samoloty były wyposażone w fotele wyrzutowe, jednak nie były one wykorzystane w trakcie trwania programu.
#36
Spośród 199 lotów, tylko 2 zakończyły się nieszczęśliwie.
#37
Prawie połowa lotów była wykonana przez pilotów NASA.
#38
Największą prędkość za pomocą X-15 osiągnął pilot USAF- William J. Knight.(7274 km/h)
#39
W nosie i na skrzydłach samolotów umieszczono silniki rakietowe, które umożliwiały utrzymanie stabilności, gdy maszyna wylatywała z atmosfery.
#40
Statki powietrzne wykorzystywane w programie miały lądować w wysuszonym jeziorze na terenie Bazy Sił Powietrznych Edwards.
 |
| Źródło: NASA |
#41
Jednym z dwóch głównych celi stworzenia X-15 było osiągnięcie prędkości 6 machów, czyli 7 350 km/h.
#42
Drugim celem była realizacja lotu na wysokości 76 200 metrów.
#43
W historii lotnictwa nie zdarzyło się sporządzić tak wielu badań, jak w przypadku X-15.
#44
Łączny czas spędzony przez samoloty w powietrzu wynosi 30 godzin, 13 minut i 49.2 sekund.
#45
Pierwsza wersja X-15 jest obecnie eksponatem w Narodowym Muzeum Lotnictwa i Przestrzeni Kosmicznej. Placówka ta mieści się w Waszyngtonie.
#46
Wcześniej wspomiana maszyna usytuowana jest tuż obok samolotu braci Wright. (Pierwszego samolotu, który wzbił się w powietrze)
#47
Druga wersja X-15 znajduje się w Muzeum Sił Powietrznych w Ohio.
#48
Scott Crossfield wykonał pierwszy lot tym eksperymentalnym statkiem powietrznym. Prekursorskie wzbicie się w przestrzeń było najtrudniejsze i stanowiło największe wyzwanie.
#49
Po tym, jak druga wersja X-15 uległa zniszczeniu, postanowiono ją naprawić. Wprowadzono wtedy kilka modyfikacji modelu.
#50
Technologie, które zostały użyte w X-15 stały się inspiracją dla zaprojektowania Lockheed SR-71 Blackbird. Był on jednym z najszybszych samolotów rozpoznawczych stworzony dla CIA.
 | |||
| William Knight Źródło: NASA |
#51
X-15 latali astronauci pracujący dla programu Apollo.
#52
Druga wersja samolotu różniła się od reszty kolorem- w porównaniu do swoich braci, ona była biała.
#53
Rekord szybkości został pobity podczas 188 lotu.
#54
Michael Adams, o którym wspomniałam wcześniej, po śmierci został uznany za astronautę.
#55
Pomysł stworzenia X-15 narodził się w latach 50.
#56
Rekordowa prędkość samolotu została osiągnięta na wysokości ponad 58 000 metrów.
#57
W czasie trwania programu, samolot poruszał się z szybkością 6 machów przez 1 minutę i 16.8 sekund. Oznacza to, że maszyna sześciokrotnie przekroczyła prędkość dźwięku.
#58
Gdyby zsumować czas trwania lotów, to najdłużej statki powietrzne poruszały się z prędkością 1 macha.
#59
#58
Gdyby zsumować czas trwania lotów, to najdłużej statki powietrzne poruszały się z prędkością 1 macha.
#59
Badania przeprowadzone dzięki lotom X-15 wpłynęły na wiele zagadnień astronautyki. Wiele z tych danych jest wciąż wykorzystywanych przez inżynierów i naukowców.
#60
Piloci w X-15 testowali także urządzenia, które następnie stanowiły część systemów nawigacyjnych Apollo.
#61
X-15 były tak stworzone, by mogły być napędzane silnikami XLR-99. Motory nie zostały jednak ukończone na czas, więc zastąpiono je innym modelem.
#60
Piloci w X-15 testowali także urządzenia, które następnie stanowiły część systemów nawigacyjnych Apollo.
 | ||
| Źródło: airandspace.si.edu |
#61
X-15 były tak stworzone, by mogły być napędzane silnikami XLR-99. Motory nie zostały jednak ukończone na czas, więc zastąpiono je innym modelem.
#62
Kokpit maszyn zbudowano z aluminium, a dodatkowo założono izolację, by uchronić pilotów od bardzo wysokiej temperatury powstającej przez osiąganie znacznych prędkości.
#63
Masa startowa samolotu (suma masy własnej, udźwigu, załogi i paliwa) wynosi 15 420 kg. To 2 razy więcej, niż waga pustej maszyny.
#64
Najwięcej lotów wykonano pierwszą wersją X-15.
#65
Najniższą wysokość lotu osiągnął Scott Crossfield- 24 725 metrów. Rozwinął także najmniejszą prędkość- 2,97 macha.
#66
2 loty ze 199 osiągnęły wysokość powyżej 100 km.
#67
Obydwa loty pokierował Joe Walker.
#66
2 loty ze 199 osiągnęły wysokość powyżej 100 km.
#67
Obydwa loty pokierował Joe Walker.
#68
Spośród pilotów X-15 szukano idealnych osób do pokierowania Boeingiem X-20 Dyna- Soar, pierwszym samolotem kosmicznym służącym w celach militarnych.
Spośród pilotów X-15 szukano idealnych osób do pokierowania Boeingiem X-20 Dyna- Soar, pierwszym samolotem kosmicznym służącym w celach militarnych.
#69
Ostatni raz X-15 sterował pilot NASA- Bill Dana.
#70
W czasie trwania całego programu, X-15 miały 2 samoloty- matki.
 |
| Kokpit X-15 A-2 Źródło: wikimedia commons |
#71
Pierwszy lot z silnikami XLR-99 odbył się rok po oblocie.
#72
Popularny samolot F-16 jest 3 razy wolniejszy od X-15.
#73
5 lat przed pierwszym lotem, projekt maszyny i opis jej specyfikacji został przedstawiony inżynierom.
#74
Inconel-X był wytrzymały nawet w temperaturze 800 stopni Celsjusza.
#75
Silnik XLR99 zużywał w czasie 80 sekund lotu 7 ton paliwa.
#76
Po opuszczeniu przez samolot- matkę, X-15 rozwijał automatycznie maksymalną siłę.
#77
Wypadek śmiertelny z udziałem Michaela Adamsa jest uznawany za katastrofę kosmiczną.
#78
Podczas rozwinięcia najszybszej prędkości, X-15 przebywał 2 kilometry na sekundę.
#79
Neil Armstrong na pokładzie X-15 osiągnął prędkość 5,74 macha.
#80
Rekord prędkości ustanowiony przez maszynę został przebity przez X-43a, jednak jest to samolot bezzałogowy.
 |
| Źródło: sploid.gizmodo.com |
#81
X-15 jest prawie 3 razy szybszy od najszybszego na świecie samolotu pasażerskiego Tu-144.
#82
Gdyby X-15 leciał swoją maksymalną prędkością wzdłuż granic Polski, to okrążyłby nasz kraj w 29 minut.
#83
Na okrążenie Rosji natomiast potrzebowałby prawie 8 godzin.
#84
X-15 to pierwszy na świecie samolot załogowy, który może rozwijać prędkości hiperdźwiękowe.
#85
Osiągnięcie rekordowej prędkości lotu miało miejsce 49 lat temu.
#86
Jeśli chcielibyśmy pojechać samochodem z Berlina do Frankfurtu nad Menem, to podróż ta zajęłaby nam ponad 5 godzin. Jeżeli natomiast lecielibyśmy X-15, to przy przyjęciu prędkości 6 tysięcy km/h, nasza trasa minęłaby w 5 minut.
#87
Prędkość X-15 jest 5 razy większa od prędkości dźwięku rozchodzącego się w powietrzu.
#88
Nieuwaga pilota może zakończyć się w najlepszym przypadku utratą przytomności.
#89
X-15 jest 16 razy szybszy od najszybszego samochodu na świecie- Hennessey'a Venoma GT.
#90
Pokład maszyny był także miejscem, gdzie przewożono różne pakunki, by sprawdzić, jak reagują przy rozwijaniu ekstremalnych prędkości i wysokości.
 |
| Lądowanie Źródło: sploid.gizmodo.com |
#91
Wynikiem lotów X-15 było wprowadzenie łączności głosowej między pracownikami odpowiedzialnymi za proces wzbicia się w powietrze, a astronautami/ pilotami. Uważano to za niezwykle dobre rozwiązanie, szczególnie w sytuacjach awaryjnych.
#92
Aby skorzystać z fotela wyrzutowego w sytuacji awaryjnej, należało zwolnić do prędkości 4 machów i zniżyć się do wysokości 36 576 m.
#93
Podczas śmiertelnego wypadku Michaela Adamsa, maszyna rozwinęła prędkość 5 machów.
#94
W trakcie najszybszego lotu samolotem, pokonano 342 km.
#95
Lot ten trwał 8 minut i 16 sekund, jednak silniki rakietowe włączono tylko na 2 minuty i 20 sekund.
#96
Michael Adams zginął w wypadku tuż po pobiciu rekordu prędkości przez Pete Knighta.
#97
Szczątki X-15 po tym nieszczęśliwym wydarzeniu są rozrzucone na terenie 2 stanów Ameryki.
#98
Pierwszy lot X-15 polegał na szybowaniu.
#99
37 lat po wypadku Michaela Adamsa, odnaleziono szczątki kokpitu.
#100
W miejscu tym postawiono pomnik dla mężczyzny.
 |
| Obsługa naziemna sprawdza stan X-15, a nad nimi przelatuje NB-52B Źródło: sploid.gizmodo.com |
#101
North American Aviation oddelegował tylko 1 pilota, by brał udział w testowaniu X-15.
Mimo, iż program North American X-15 kosztował świat, technikę i naukę jedno niewinne życie, to zasłynął jako najważniejszy program w historii lotnictwa i astronautyki. Dzięki tym szybkim samolotom pokonano wiele barier i wysnuto ogromną ilość ciekawych wniosków. Projekt był bardzo kosztowny, każdy malutki kroczek, jak i skomplikowany proces wymagał sporych nakładów pieniężnych, jednak czym w tym momencie są pieniądze, skoro udało się tyle zdobyć?
Źródła:
www.nasa.gov
history.nasa.gov
tacairnet.com
airandspace.si.edu
0 komentarze: